Το ποδαρικό στην Κρήτη

Κείμενο: Ανδρέας Λενακάκης

Η ημέρα της Πρωτοχρονιάς είναι άμεσα συνδεδεμένη με την τύχη. Ως διαβατήρια και εναρκτήρια ημέρα είναι ιδιαιτέρως σημαντική και κρίσιμη. Είναι η αρχή του χρόνου και, όπως κάθε αρχή, πρέπει να γίνει με τους καλύτερους δυνατούς οιωνούς. Για να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση οι νοικοκύρηδες φροντίζουν να λειτουργούν βοηθητικά: σπάζουν ρόδια και τα σκορπούν στο σπίτι, κρεμάνε στις πόρτες κρεμμύδες, βάζουν με το νέο χρόνο μια εικόνα που την έχουν αφήσει έξω από την προηγούμενη, βάζουν μέσα στο σπίτι πέτρες, το αμίλητο νερό κ.α. Το ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς, στη Φανερωμένη λ.χ., άνοιγαν τις βρύσες των σπιτιών και λέγανε την ευχή–επωδό:

«Ως τρέχει η βρύση το νερό, να τρέξου γ-κι οι παράδες
κι ως ανοίξαν οι βρύσες μας, ν’ ανοίξει κι η μοίρα μας».

Στον Καλοχωραφίτη πήγαιναν στη βρύση και έπαιρναν το αμίλητο νερό. Μετά έπαιρναν μια πέτρα και την έβαναν μέσα στο σπίτι και έλεγαν την ευχή: «Ως είναι η πέτρα βαριά να ‘ναι και τ’ αντρούς μου – ή, ανάλογα, του πατέρα μου – το πορτοφόλι».

Κυρίως όμως φροντίζουν για το ποδαρικό.

Το ποδαρικό ήταν πολύ σημαντικό για την οικογένεια. Αυτός που θα έμπαινε πρώτος στο σπίτι, έπρεπε να είναι καθαρός και τυχερός, για να φέρει τύχη στο σπιτικό. Για το λόγο αυτό προτιμούσαν το ποδαρικό να το κάνουν τα παιδιά. Στον Καλοχωραφίτη το παιδί που πήγαινε για να κάνει ποδαρικό κρατούσε μαζί του για χαιρετισμό ένα πιάτο με κουραμπιέδες, μελομακάρονα, καρυδαμύγδαλα και όποια άλλα γλυκά είχε ετοιμάσει, λόγω των ημερών, η μητέρα του. Έμπαινε με το δεξί και καθόταν πάνω σε μια πέτρα που είχαν φέρει οι νοικοκυραίοι γι’ αυτό το λόγο. Έπρεπε να καθίσει πάνω στην πέτρα και να την «πυρώσει», για να «πυρώσουν και οι όρνιθες τ’ αβγά». Φεύγοντας έπαιρνε για «καλή χέρα» το πιάτο γεμάτο με γλυκά και, αν υπήρχε οικονομική άνεση, και κάποιο μικρό χαρτζιλίκι.

Στη Φανερωμένη, όταν το παιδί έμπαινε στο σπίτι έλεγε την ευχή-επωδό:

«Ππρρούι ππρρούι στ’ όρνιθες σας, καλοχρονιά στσι αίγες σας.
Όξω ψύλλοι και κοριοί και στα όρη οι μ-ποντικοί».

Στη Βασιλική έλεγαν:

«Καλημέρα Άη Βασίλη, το βάρος μου χρυσάφι κι ασήμι.
Τα ορνίθια σας κλου κλου κι οι σπορές σας του καλού.
Αρνιά και ρίφια θηλυκά και μουσκάρια ασερνικά».

Πηγή: iscreta.gr

Ακολούθησε το Cretans στο Google News και στο Facebook

ΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΣΟΥ