Η ιστορία του Κρητικού Γαμοπίλαφου

Κατά την αρχαιότητα, η επικύρωση της σύναψης τους γάμου, γίνονταν αφού ο γαμπρός έθετε “χειρ επί καρπώ” της νύφης και έπονταν η “γαμοδαισία”“γαμική θοίνη” ή “ειλαπίνη”) δηλαδή το γαμήλιο γεύμα που στα χρόνια του Ομήρου λάμβανε χώρα στην οικία του γαμπρού, ενώ στους κλασικούς χρόνους γινόταν στην οικία της νύφης. Το γαμήλιο συμπόσιο ήταν η μοναδική περίπτωση όπου άντρες και γυναίκες διασκέδαζαν μαζί τρώγοντας, πίνοντας και χορεύοντας. Το μενού περιελάμβανε πλούσια φαγητά, κρασί γλυκά, ενώ στα βασικά εδέσματα συμπεριλαμβάνονταν αυτά που περιείχαν καρπούς και σπόρους, που συμβόλιζαν τη γονιμότητα και την αφθονία (π.χ. ο “γαμήλιος πλακούντας” που περιείχε ψιλοαλεσμένο σιτάρι, νερό, μέλι, και σουσάμι).

Πως το ρύζι άρχισε να συμβολίζει το "ρίζωμα" του γάμου και πότε αρχίσαμε να το κάνουμε πιλάφι στην Κρήτη

Με “καταχύσματα” (συμβολικοί καρποί όπως φουντούκια, σύκα, σταφίδες, καρύδια, χουρμάδες κ.α.), επίσης, έραιναν το ζευγάρι τα συγκεντρωμένα πλήθη της γαμήλιας πομπής. Το ίδιο έκαναν και τα πεθερικά στη νύφη μόλις έφτανε στο νέο της σπιτικό. Την επόμενη μέρα του γάμου, ο γαμπρός ξεναγούσε τη γυναίκα του στο νοικοκυριό και της μάθαινε αυτά που αυτός ήθελε να γνωρίζει σχετικά με τη διαχείριση και τις εργασίες του οίκου.

Το ρύζι "για το ρίζωμα" του γάμου, έφθασε στην Ελλάδα με τους Ενετούς, αλλά τ

Τα “καταχύσματα” αντικαταστάθηκαν από το ρύζι, με την άφιξή του στην Ελλάδα, που στην Κρήτη αυτό συνέβη στην εποχή της Ενετοκρατίας, συμβολίζοντας το “ρίζωμα” των νεονύμφων, αλλά και τη γονιμότητα και την αφθονία αγαθών όπως γινόταν στην αρχαιότητα. Παρά ταύτα, το πιλάφι αρχικά δεν συμπεριλαμβάνονταν στο γαμήλιο γεύμα, για το οποίο προτιμούσαν φαγητά φτιαγμένα από σιτάρι.

Με την πάροδο των ετών όμως, και κατά πάσα πιθανότητα αποτελώντας ενός είδους αναβίωση της αρχαιοελληνικής ξενάγησης της νύφης στα οικοκυρικά, από τον νέο της σύζυγο, το πιλάφι άρχισε να παρασκευάζεται από παρέες ανδρών, που άναβαν φωτιές και το έβραζαν σε μεγάλα καζάνια, χωρίς τη συμμετοχή των γυναικών ούτε καν στο πλύσιμο των καζανιών.

Οι κρητικοί το ονόμαζαν απλώς “πιλάφι”, και το έφτιαχναν σε διάφορες χαρούμενες και γιορτινές συγκυρίες, όμως οι διάφοροι επισκέπτες του νησιού που το δοκίμαζαν ως καλεσμένοι στους κρητικούς γάμους, του έδωσαν το όνομα “γαμοπίλαφο”. Το φαγητό αυτό φτιάχνεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας με διάφορες παραλλαγές.

Η συνταγή του είναι σχετικά απλή, όμως η επιτυχία του εξαρτάται από μικρά μυστικά τα οποία διαφέρουν (όπως όλες οι συνταγές), από τις γευστικές συνήθειες της κάθε οικογένειας και από το ταλέντο του μάγειρα. Θέλει μεγάλη προσοχή να ακολουθηθεί η σωστή διαδικασία, καθώς μία λάθος κίνηση, μπορεί να μετατρέψει το γαμοπίλαφό μας, σε έναν νόστιμο μεν, λαπά δε!

Κοινά μυστικά πάντως, είναι πως ο ζωμός του κρέατος θα πρέπει να είναι από μεγαλύτερης ηλικίας ζώα, όπως π.χ. το ζυγούρι, η γίδα, η κότα κ.α, και πως όσα περισσότερα τα είδη κρεάτων, τόσο νοστιμότερο θα γίνει το πιλάφι. Επίσης, πως τα υλικά πρέπει να μπουν φρέσκα στο καζάνι, και πως το φαγητό πρέπει να σιγομαγειρευτεί.

Φυσικά, δεν είναι απαραίτητο να περιμένουμε να μας καλέσουν σε γάμο για να το γευτούμε, αφού μπορούμε εύκολα να το μαγειρέψουμε στο σπίτι μας.

Βερυκοκάκης Ιωάννης ετών 94 ο καλύτερος ψήστης του γαμοπίλαφου στην επαρχία
ΒΑΚΑΚΗΣ ΗΛΙΑΣ: ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΙΛΑΦΙ, ΚΑΝΤΑΝΟΣ 2019

Ακολούθησε το Cretans στο Google News και στο Facebook

ΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΣΟΥ